Deep dive #9
Teamrituelen: Onboarding
Een goede kennismaking is het halve werk: zo veranker je je Cultureel DNA vanaf dag 1
Kennismaken met de organisatie én Cultureel DNA vanaf dag 1
Een nieuwe collega verwelkomen is meer dan een praktische checklijst afwerken. De eerste weken zijn bepalend voor hoe iemand zich ontwikkelt, verbindt én bijdraagt aan het team. Juist in deze fase ligt de kans om cultuur voelbaar te maken, verwachtingen te verhelderen en vanaf dag één eigenaarschap te activeren. Geen losse ontmoetingen, maar een doordacht proces waarin de missie en het Cultureel DNA van je organisatie centraal staan. In deze deepdive lees je waarom onboarding zoveel meer is dan een startmoment—en hoe je het structureel inzet om cultuur te versterken.
DEEL 1
Waarom onboarding essentieel is (en waarbij Cultureel DNA een belangrijk onderdeel is)
Onboarding is het eerste échte moment waarop cultuur niet alleen verteld wordt, maar beleefd. Nieuwe medewerkers nemen hun eerste indrukken mee als referentie voor hoe er wordt gewerkt, samengewerkt en beslist. In die eerste weken vormen zich overtuigingen: “Wat wordt hier belangrijk gevonden? Waar krijg ik ruimte? Hoe gaan we hier met elkaar om?”
Juist omdat die fase zo vormend is, is het ook de uitgelezen kans om je Cultureel DNA bewust over te brengen. Niet via losse slogans of PowerPoints, maar door gedrag, verhalen en interactie. Wie zich snel herkent in het grotere geheel - de missie, de waarden, de manier van samenwerken - zal sneller initiatief nemen, zich verantwoordelijk voelen en actief bijdragen aan cultuur.
Kortom: onboarding is geen losse introductie. Het is de eerste stap in cultuurontwikkeling. En daarmee een cruciaal onderdeel van een sterke, samenhangende employee experience.
DEEL 2
Hoe richt je een sterke onboardingsfase in:
Een effectieve onboarding vraagt om meer dan goede intenties. Het gaat om structuur, ritme en duidelijke keuzes. Door onboarding bewust vorm te geven, maak je cultuur concreet én ervaarbaar. Niet als extra taak bovenop het werk, maar als integraal onderdeel van hoe je mensen welkom heet, activeert en verbindt. In dit deel lees je hoe je onboarding stap voor stap inricht als strategisch middel om je Cultureel DNA te verankeren.
STAP 1
Cultuur is je hoofdgerecht
Onboarding draait om meer dan een warm welkom. Het is het moment om je missie en Cultureel DNA voelbaar te maken. Laat cultuur niet verstopt zitten in een PowerPoint of checklist, maar maak het de rode draad in de eerste weken. Gebruik jullie cultureel manifest als uitgangspunt voor gesprekken. Plan bewuste koffiemomenten in met mensen uit verschillende rollen, van directe collega’s tot MT-leden, en ga met elkaar in gesprek: wat betekenen jullie waarden in de praktijk? Hoe zie je die terug in samenwerking, klantrelaties of besluitvorming? Neem de onboardee mee in de missie en visie van het bedrijf, en laat zien hoe die doorwerkt in de dagelijkse realiteit. Zo bouw je vanaf het begin aan cultureel eigenaarschap.
STAP 2
Zet de onboardee aan het stuur
Geef nieuwe collega’s het vertrouwen én de verantwoordelijkheid om vanaf dag één bij te dragen. Denk aan een kleine opdracht of observatiecase die betekenisvol is voor hun rol. Laat ze zelf een check-in plannen en geef aan wat je verwacht: inhoudelijk én in samenwerking. Wees realistisch in welk resultaat je verwacht en haalbaar is: zowel inhoudelijk als op gedrag. Zo geef je vanaf het begin ruimte voor eigenaarschap, en laat je merken: jouw bijdrage telt. Juist door dat vertrouwen ontstaat verbinding, motivatie en sneller impact
STAP 3
Bouw ritme & herhaal
Betrek het team: laat de onboardee kennis maken met zoveel mogelijk ambassadeurs van jouw cultuur. Cultuur beklijft niet in één gesprek of workshop. Het vraagt om ritme en herhaling, zodat nieuwe collega’s actief leren herkennen wat de waarden betekenen in gedrag en samenwerking. Richt daarom je onboarding in als een serie van terugkerende contactmomenten zoals buddygesprekken, reflecties met de leidinggevende en de culturele check-ins met collega’s.
STAP 4
Niet alles in een keer: echt begrijpen vraagt om repetitie.
Het verhaal meerdere keren horen - bij voorkeur van verschillende mensen- helpt de nieuwe collega echt te voelen waar het bij jullie om gaat. Een goede onboarding is dus niet een middagje inlezen maar een getimed ‘stap voor stap’ proces van enkele weken.
Stap 5
Rond onboarding af met een duidelijk eindpunt en het formuleren van doelen.
Een goede onboarding eindigt niet met een stille overgang naar ‘de normale werkweek’. Sluit de periode bewust af met een moment van reflectie. Laat de nieuwe medewerker – samen met de leidinggevende – concrete ontwikkeldoelen formuleren, zowel op inhoud als op cultuur. Plan na zes tot acht weken een terugblik: wat ging goed, wat vraagt nog aandacht, en waar ligt de focus voor de komende maanden?
Dit is ook het moment om helder te zijn over de volgende stap. Heeft iemand zijn plek gevonden en voegt hij of zij waarde toe? Dan is dit het startpunt voor verdere groei. Is die aansluiting er niet? Dan is dit ook het moment om daar eerlijk over te zijn. Zo maak je van onboarding een krachtig selectie- én activatiemoment.
STAP 6
Maak het een teameffort
Onboarding is geen HR-project. Door collega’s actief te betrekken: als buddy, gesprekspartner of reflectieve sparringpartner - groeit niet alleen de binding van de nieuwe medewerker, maar ook het eigenaarschap van het team.
Klinkt als veel werk? Juist niet. Door te kiezen voor een vaste volgorde van stappen en juist verschillende mensen uit je team stukken te laten invullen krijg je niet alleen maximaal effect, je verdeelt het werk juist. Zeker als je je kernwaarden duidelijk hebt staan en je de juiste tooling hebt om het jezelf makkelijk te maken. Daar helpen we uiteraard graag bij.
Elke goede onboarding heeft een cultuurversterkend effect
Goede onboarding heeft een bredere impact dan alleen op de nieuwe collega. Het heractiveert ook je bestaande team. Door hen te betrekken als buddy, coach of cultuurambassadeur, geef je teamleden de kans om eigenaarschap te nemen over jullie gedeelde missie en waarden. Ze worden uitgedaagd om zelf weer bewust stil te staan bij wat jullie organisatie bijzonder maakt – en wat dat vraagt in gedrag.
Die actieve betrokkenheid versterkt de samenhang én het Cultureel DNA van het team als geheel. Onboarding werkt dus twee kanten op: het verbindt nieuwe mensen aan jullie cultuur en maakt diezelfde cultuur weer levend voor wie er al werkt. Het resultaat: een sterker fundament voor samenwerking, groei en duurzame betrokkenheid.
DEEL 4
Onboarding per Cultureel Archetype
Een effectieve onboarding volgt niet één vast format. Wat werkt in een organisatie waar innovatie centraal staat, werkt misschien niet bij een cultuur waarin teamafstemming of klantgerichtheid leidend is. Door je onboarding af te stemmen op het dominante archetype van je organisatie, vergroot je de kans dat nieuwe collega’s zich écht thuis voelen én sneller bijdragen aan jullie missie.
Hieronder vind je de belangrijkste accenten per archetype:
ARCHETYPE 1
De Achievement cultuur
- Focus: Snel richting geven, doelen stellen en verantwoordelijkheid stimuleren.
- Aanpak: Geef nieuwe collega’s vanaf dag één een duidelijke opdracht met meetbaar resultaat. Leg uit wat jullie verwachten qua output én gedrag. Koppel een mentor die scherp is op prestatie en feedback, en werk met regelmatige check-ins op voortgang.
- Tip: Maak duidelijk dat succes bij jullie altijd gepaard gaat met leren. Laat coaching en feedback net zo zichtbaar zijn als resultaat.
ARCHETYPE 2
De Customer-centric cultuur
- Focus: Begrip voor de klant ontwikkelen en eigenaarschap nemen voor klantimpact.
- Aanpak: Laat nieuwe collega’s meeluisteren of meelopen met klantgesprekken. Bespreek concrete klantcases en reflecteer op hoe waarden als service en empathie terugkomen in gedrag. Gebruik feedback van klanten als vast onderdeel van de onboarding.
- Tip: Wees transparant: ook klantgericht werken is soms uitdagend. Laat daarom ook ‘lastige’ klantmomenten zien – inclusief hoe je daarmee omgaat.
ARCHETYPE 3
De Innovation cultuur
- Focus: Zelf denken, initiatief tonen en experimenteren vanaf het begin.
- Aanpak: Laat nieuwe collega’s een mini-case doen of een brainstorm leiden over een bestaand vraagstuk. Stimuleer open gesprekken over wat werkt en wat beter kan. Zorg voor voldoende ruimte om eigen ideeën te delen én om te leren van fouten.
- Tip: Combineer vrijheid met duidelijkheid: geef aan hoe ideeën worden opgepakt, hoe je feedback organiseert en welke ruimte er is om te experimenteren.
ARCHETYPE 4
De One Team cultuur
- Focus: Verbinding maken met het team en inzicht krijgen in samenwerking over rollen heen.
- Aanpak: Laat nieuwe collega’s samenwerken aan een gezamenlijke case met collega’s uit verschillende teams. Bespreek wat er goed ging in samenwerking en wat beter kan. Koppel reflectiemomenten aan teamrituelen en betrek meerdere mensen bij het onboardingtraject.
- Tip: Laat zien dat samenwerking geen doel op zich is: benadruk hoe gezamenlijke doelen worden behaald én waar ruimte is voor initiatief.
ARCHETYPE 5
De Greater Good cultuur
- Focus: Verbinding maken met het grotere doel en eigen rol daarin begrijpen.
- Aanpak: Neem nieuwe collega’s mee in de missie, laat ze meedraaien in een impactproject of deel ervaringen van collega’s die actief bijdragen aan maatschappelijke thema’s. Reflecteer op wat de missie persoonlijk voor hen betekent en hoe die doorwerkt in hun werk.
- Tip: Maak ruimte voor dialoog: waarom zijn ze hier komen werken, wat raakt hen in jullie missie, en hoe willen ze bijdragen?
Onboarding werkt het beste als het klopt met wie je bent als organisatie.
WRAPPING UP
Onboarding is geen eenmalige introductie, maar een strategisch moment waarop cultuur tot leven komt. Het is hét startpunt voor het activeren van je missie, versterken van je team en bouwen aan een stevig Cultureel DNA. Door nieuwe collega’s vanaf dag één mee te nemen in gedrag, ritme en verantwoordelijkheden—op een manier die past bij jullie archetype—maak je van onboarding een vliegende start. Niet alleen voor de nieuwe medewerker, maar voor het hele team. Door de accenten van je culturele archetype bewust door te voeren in je onboarding, vergroot je niet alleen de betrokkenheid van nieuwe collega’s, maar versterk je ook de onderlinge samenhang én je Cultureel DNA
Kortom: wie onboarding serieus neemt, investeert niet alleen in een goede start, maar in duurzame groei en cultuurversterking.
DEFINE
Culturele Diagnose
Grip op krachten en kansen van jouw huidige teamcultuur
Door middel van een bedrijfsbrede scan brengen we de sterke én de minder sterke aspecten van jullie huidige cultuur, leiderschap communicatie en team rituelen in beeld. En creëren we zo de ideale basis voor jullie toekomstige culturele roadmap.